Sado të qortueshme që të jenë, gënjeshtrat nuk pushojnë së ushtruari një tërheqje mbi ne. Nëse shumë të vërteta godasin me një vrazhdësi çarmatosëse, me disa gënjeshtra ndodh e kundërta: ato mashtrojnë – fjala “iluzion” ka shumë të bëjë me mashtrimin – madje edhe motivojnë.
Jo të gjitha gënjeshtrat i kanë këto karakteristika, por disa i kanë. Janë pikërisht këto të fundit që ne i tregojmë ose që na thonë dhe që na pëlqen t’i besojmë, sepse ato përshtaten më mirë me dëshirat tona ose na lejojnë të shohim një botë më të ngjashme me atë që do të donim.
“Kushdo që thotë një gënjeshtër nuk e di se çfarë detyre po merr përsipër, sepse do të detyrohet të shpikë njëzet të tjera për të mbështetur vërtetësinë e të parës.”
– Alexander Pope –
Nuk është rastësi që një nga mjeshtrit e gënjeshtrës, Adolf Hitler, thoshte se “sa më e madhe të jetë gënjeshtra, aq më të mëdha janë shanset që ajo të besohet”. Në fakt, shumë herë ne e dimë se diçka nuk është e vërtetë, megjithatë përpiqemi shumë ta besojmë atë edhe kur na vërtetohet falsiteti i saj. Më poshtë, një listë me 5 gënjeshtra që na pëlqen t’i besojmë.
1. Një nga gënjeshtrat më klasike: nëse shpërtheni në zemërim, do të ndiheni të lehtësuar
Ky është një besim shumë i përhapur. Thuhet se ndjenja e zemërimit helmon dhe se mënyra më e mirë për ta shmangur atë është ta lëmë të shpërthejë. Jemi të bindur që të bërtasësh, të thyesh ndonjë send delikat të varur në mur apo t’i japësh zë çdo gjëje që të vjen në mendje në atë moment, pa censurë, shërben për t’u ndriçuar dhe për t’u qetësuar.
Kjo është absolutisht e rreme. Zemërimi është i varur: manifestimi i tij i pakontrolluar do t’ju futë në një rreth vicioz që do të vazhdojë ta ushqejë atë.
Kjo do të thotë që nëse nuk mësoni të kontrolloni shpërthimet e zemërimit, do të keni gjithnjë e më shumë gjasa t’i keni ato, duke e bërë gjithnjë e më të vështirë ruajtjen e vetëkontrollit. Mund të filloni duke bërtitur dhe të përfundoni duke dërguar një person në spital për shkak të shpërthimit tuaj. Zemërimi çlirohet duke u relaksuar, duke mos e shfaqur në mënyrë të pakontrolluar në një mjedis të ndjeshëm dhe të prirur për vuajtje.
2. Vetëvlerësimi i shëndetshëm siguron sukses
Vetëvlerësimi është një koncept që vitet e fundit është njohur si një faktor që ndikon në sjelljen tonë. Dihet se ata që kanë një mendim të mirë për veten vuajnë më pak në situata sociale dhe harxhojnë më pak energji për ankthet e kota.
Megjithatë, të kesh një vetëvlerësim të shëndetshëm nuk siguron sukses, ashtu siç të kesh vetëvlerësim të ulët nuk çon domosdoshmërisht në dështim. Historia është e mbushur me shembuj të burrave dhe grave të shkëlqyera që gjithmonë dyshonin në vetvete, por megjithatë u treguan të aftë për gjëra të mëdha.
3. Ishte apo nuk ishte “dashuria e jetës sime”?
Dashuria për jetën është një nga mitet e shumta që të gjithë duan të besojnë. Është një nga ato gënjeshtra që qetësojnë, e cila kontribuon në një vizion të rremë të sferës së marrëdhënieve. Por nuk është e vërtetë se ka një dashuri që përshtatet në mënyrë të përsosur me personalitetin tonë dhe që për rrjedhojë është ajo e “jetës”.
Çdo zgjedhje presupozon një sërë heqjesh dorë. Kur zgjidhni një punë, hiqni dorë nga aktivitete të tjera që mund të kenë qenë po aq fitimprurëse për ju. Nëse zgjidhni një partner përgjithmonë, po hiqni dorë nga shumë njerëz të tjerë me të cilët mund të kishit qenë të lumtur, madje edhe më të lumtur, sesa personi që keni zgjedhur.
4. Mund të merrni gjithçka që dëshironi
Realiteti është se ne nuk mund të arrijmë gjithmonë atë që duam, madje as duke bërë të gjitha përpjekjet dhe duke i kushtuar gjithë kohën tonë. Mund të dëshirojmë diçka me gjithë zemër dhe të punojmë pa u lodhur për ta arritur atë, por jo gjithmonë do t’ia dalim.
Ndonjëherë vendosim qëllime të gabuara për veten tonë, vendosim qëllime që është e pamundur të arrihen. Ne nuk mund dhe nuk do të kthehemi kurrë pas aq sa duam në kohë. Nëse tani jeni në moshë të avancuar dhe nuk keni praktikuar kurrë një sport të caktuar, nuk do të mund të fitoni kurrë medaljen olimpike në atë disiplinë. Ky është thjesht realiteti i fakteve.
5. Çdo gjë ka një arsye të të ekzistuarit
Për një shoqëri racionale, është e vështirë të pranosh ekzistencën e pyetjeve që nuk kanë përgjigje ose realiteteve që janë të vështira për t’u shpjeguar. Të thuash se “çdo gjë ka një arsye për të qenë” është një nga gënjeshtrat më të zakonshme, që të jep ndjenjën se realiteti ka një logjikë, se është i kontrollueshëm dhe i shpjegueshëm në mënyrë të përkryer.
E vërteta është se arsyeja e të qenurit, ose ndjenja e gjërave, është një koncept që secili prej nesh mund ta zbatojë bazuar në ndjenjat dhe besimet tona. Asgjë nuk ka arsye të ekzistojë ashtu siç është: janë njerëzit dhe kulturat që krijojnë shkaqe ose shpjegime për atë që ndodh, në përputhje me dëshirat e tyre ose me parimet të cilave ata ia besojnë.