Harald Birkevold
KOMENT: Siç pritej, presidenti i Ukrainës dorëzon armët përballë ngacmuesit në Shtëpinë e Bardhë. Ai nuk ka zgjidhje tjetër. Fjalimi i Trump në Kongres natën e kaluar jep një farë shprese.
Pesë ditë më parë, bota ishte ndryshe nga sot. Sigurisht, nuk ishte një vend i përkryer – përkundrazi – por të paktën ishte disi e njohur. Presidenti i Ukrainës ishte rrugës për në Uashington për të takuar homologun e tij në Shtëpinë e Bardhë, Donald Trump, për të nënshkruar një marrëveshje.
Marrëveshja, e cila për një president amerikan si Trump – që i vlerëson marrëveshjet dypalëshe më shumë se çdo gjë tjetër, për sa kohë që i shërbejnë atij – do t’i jepte SHBA-së të drejtën për të nxjerrë minerale të çmuara. Ukraina është një vend i pasur me minerale të rëndësishme për zhvillimin e teknologjisë dhe industrisë, burime që SHBA-së i mungojnë.
Marrëveshja për nxjerrjen e mineraleve do të shërbente si një formë “kompensimi” për SHBA-në për të gjitha paratë që Uashingtoni i ka dhënë Ukrainës për t’u mbrojtur në luftën trevjeçare kundër pushtimit rus.
Një botë e re
Takimi në Uashington dështoi keqazi. Volodymyr Zelenskyj u provokua nga Trump dhe nënpresidenti Vance (një kundërshtar i hapur i Ukrainës), dhe përfundoi duke u larguar nga Shtëpia e Bardhë pa një marrëveshje – madje as pa një drekë.
Reagimet që pasuan ndryshuan dinamikën botërore. Brenda katër ditëve të fundit, Evropa dhe Kanadaja janë angazhuar për investime të mëdha në pajisje ushtarake për të kompensuar për kthimin e mundshëm të shpinës nga SHBA ndaj Ukrainës dhe Evropës. Por problemi është se kjo forcim i mbrojtjes do të kërkojë kohë. Dhe ndërkohë, vetëm SHBA-ja mund të garantojë realisht sigurinë territoriale dhe politike të Ukrainës.
Me fjalë të tjera: Zelenskyj duhej të gëlltiste krenarinë dhe të kërkonte pajtim me Uashingtonin. Dhe tashmë e ka bërë. Shpresohet që sinjalet e tij të paqes të jenë të mjaftueshme për të kënaqur egon e njeriut më të fuqishëm në botë.
Donald Trump dhe këshilltarët e tij kanë shpallur “luftë” në shumë fronte. SHBA-ja nuk është më një aleat i besueshëm në NATO, ku shumica e vendeve anëtare – me përjashtim të mundshëm të dy fuqive bërthamore evropiane, Francës dhe Britanisë së Madhe – varen plotësisht nga SHBA për sigurinë e tyre në një situatë krize. Ukraina ka kaluar nga një vend që SHBA-ja donte ta mbronte, në një vend që SHBA-ja po lejon të sulmohet.
Për më tepër, kemi edhe një luftë të paralajmëruar tregtare, ku partnerët më të mëdhenj të tregtisë së SHBA-së – BE, Kina, Kanadaja dhe Meksika – janë të gjitha të kërcënuara me tarifa ndëshkuese.
A është Trump një gjeni politik që ka detyruar Evropën të marrë më shumë përgjegjësi për sigurinë e saj dhe njëkohësisht ka nisur një proces për të reduktuar varësinë e SHBA-së nga importet?
Kjo është ndoshta një mbivlerësim. Edhe një orë e prishur tregon orën saktë dy herë në ditë. Por është e rëndësishme të kujtojmë se kundërshtimi ndaj tregtisë së lirë ka qenë pjesë e filozofisë së Trump shumë përpara se ai të mendonte të hynte në politikë. Ideja e tij për transaksione të drejtpërdrejta, ku ka një fitues dhe një humbës në çdo marrëveshje, bie ndesh me konceptin e tregtisë së lirë, ku të dyja palët mund të përfitojnë.
Kujdesi për “fituesit”
Kundërshtimi i Trump ndaj tregtisë së lirë nuk buron nga ndonjë shqetësim për ata që humbasin nga globalizimi, si punëtorët që mbesin pa punë kur industritë zhvendosen në vende me kosto më të ulët. Kjo shihet qartë në politikën e tij fiskale, e cila përfiton kryesisht më të pasurit.
Gjatë fjalimit të tij vjetor në Kongres natën e kaluar, Trump deklaroi se një marrëveshje minerale me Ukrainën është në rrugë e sipër.
Ai gjithashtu përsëriti se tarifat ndëshkuese ndaj Meksikës, Kinës dhe Kanadasë lidhen me përpjekjet për të ndaluar kontrabandën e drogave të paligjshme, veçanërisht Fentanylit, përtej kufirit. Por pothuajse asnjë Fentanyl nuk vjen nga Kanadaja, dhe sasia e madhe që vjen nga Meksika vështirë se mund të ndalet me tarifa doganore. Tregu i drogës është thjesht shumë fitimprurës për të qenë realist një masë e tillë.
Taktikat e bullizmit
Taktikat e frikësimit që Trump dhe rrethi i tij përdorin ndaj Ukrainës, si dhe trajtimi i tij i ashpër ndaj aleatëve shumëvjeçarë të SHBA-së, janë tronditëse. Administrata amerikane ka humbur çdo ndjenjë dinjiteti dhe integriteti. Por Trump është zgjedhur nga populli amerikan.
Tiparet e qarta fashiste të administratës Trump nuk mund të injorohen. Ngjashmëritë midis SHBA-së nën Trump dhe Rusisë nën Putinin janë të dukshme: adhurimi i liderit, përçmimi i ndarjes së pushtetit midis qeverisë, legjislativit dhe gjyqësorit, dhe dëshira për të përqendruar të gjithë pushtetin në duart e një njeriu të vetëm.
Por përsëri: Pa SHBA-në, është e vështirë, madje e pamundur, të garantohen masa që mund ta ndalojnë Rusinë të nisë agresione të reja.
Prandaj, lëvizja e Zelenskyjt për të kërkuar pajtim me Uashingtonin ishte e domosdoshme – edhe pse për të, një njeri që ka udhëhequr një luftë heroike për tre vjet, kjo ndoshta ndihet absurde dhe e neveritshme.
Ndonjëherë, për të mbijetuar, duhet të gëlltisësh kamelë – edhe në drejtim të gabuar. /Aftenblad/ MekuliPress/