Gati për vitin e ri 2023? Në momentin e mesnatës, pothuajse të gjithë njerëzit ka shumë të ngjarë të ngrenë gotat dhe të thonë “gëzuar” dhe të ngrenë “dolli” për Vitin e Ri. Por pse e themi? Dhe çfarë është një dolli? Nga erdhën këto tradita?
Për disa, është pothuajse natyrshëm që të trokasin gotat me të tjerët para një pije. Është një zakon që praktikohet me shekuj. Ja një vështrim në disa nga arsyet pse ne përfshihemi në këtë praktikë:
- Kur pini pije me miqtë, përfshihen shumë shqisa: Mund ta shihni, ta ndjeni, ta shijoni dhe ta nuhasni. Besohet se trokitja e gotave bëhej gjatë dollive, sepse tingulli ndihmonte për të kënaqur të pesë shqisat, duke plotësuar përvojën e të pirit. Pirja është gjithashtu një bashkim i miqve, kështu që duke prekur fizikisht gotat, pjesëmarrësit bëhen pjesë e një feste të përbashkët.
- – Në kohët mesjetare, trokiteshin gotat dhe njerëzit brohoritnin me zë të lartë për të larguar çdo demon ose shpirt të keq. Mendohej gjithashtu se i trokitnin gotat për të derdhur pak edhe në dysheme, duke lënë kështu pak për shpirtrat e këqij me shpresën se do t’i linin të qetë. Një traditë gjermane është të përplasni gota me alkool në tryezë dhe të bërtisni me zë të lartë për të trembur fantazmat ose shpirtrat e këqij.
- – Ka disa teori që qarkullojnë se dollia ishte një mënyrë për të shmangur helmimin. Në ditët kur helmimi i pijes së një armiku ishte një mënyrë e përshtatshme për ta vrarë atë, besohej se nëse gotat mbusheshin deri në buzë dhe më pas trokisnin fort, pak alkool nga secila gotë do të derdhej në tjetrën. Përzierja e pijeve dhe më pas pirja e një gllënjke ishte një gjest që pijet ishin të padëmtuara.
- – Ndërsa termi “gëzuar” mund të mos jetë përdorur në vetvete, shumë qytetërime të lashta kishin mënyrën e tyre për të nderuar perënditë e tyre gjatë ceremonive të pijes ose festave. Mendohet se dollia vjen nga libacionet e flijimeve në të cilat një lëng i shenjtë (gjak ose verë) u ofrohej perëndive në këmbim të një urimi ose një lutjeje për shëndetin. Ishte traditë greke dhe romake t’u lihej një ofertë perëndive, duke përfshirë pije alkoolike, gjatë festimeve dhe zakonisht pas vdekjes. Në mitologjinë greke, perëndia e verës, Bacchus, përmendej shpesh gjatë trokitjes së gotave. Sot, ne ende i ngremë gotat tona lart në qiell, sikur t’u ofrojmë perëndive një dolli për shëndetin e të gjallëve.
- Edel Strazimiri