LETËR E HAPUR
Akademisë së Shkencave dhe ArteveMinistrisë së Arsimit dhe Shkencës Institutit të Historisë.
Po e nisë këtë letër me shqetësimin e madh si qytetare e këtij vendi, si aktiviste e artiste e poashtu edhe si deputete e Kuvendit të Kosovës dhe Anëtare e Komisionit për Arsim , Shkëncë dhe Kulturë, Rini dhe Sport.
Ndër vite cështja e historisë së Kosovës e sidomos historisë së re të saj diskutohet. Libra të ndryshëm shkollor dhe të tjerë kanë casje e të dhëna të ndryshme, jo të harmonizuara e shpesh edhe të shtrembëruara. Pa dashur të hyj në cilësime sepse nuk I takojë fushës së historisë kjo brengë tani shpërthen në problem kur përtej shtrembërimeve e mohimeve historike që na bëhen nga të tjerët , tani jemi ne vet ata që mohojmë fakte dhe përbuzim gra e viktima.Rasti I fundit I projektit të historisë së përbashkët (Joint history project) nga CDRSEE – Center for Democracy and Reconciliation in Southeast Europe në Selaniku tregon se përkundër një qëllimi fisnik për një histori të përbashkët me synim në pajtim e paqetim në Ballkan, materia mund të devijoj dhe të paraqesë të pavërteta apo të mohoj fakte e momente historike krejt për hirë të “pajtimit”, apo?Pjesë e këtij botimi si co-autorë janë edhe historianët shqiptar nga Kosova Jusuf Bajraktari, Fehmi Rexhepi dhe Frasher Demaj të cilët pavarësisht shpjegimeve se nuk kanë qenë pjesë e ekipit editorial nuk mund të shmangen nga përgjegjësia në atë se cfarë mbartin librat si histori nga Kosova duke e pasur aty tyre si burim.
Brenda materialit nuk do fokusohem të ato se cfarë të tjerët kanë shkruar shkarazi për Kosovën, si e kanë cilësuar atë dhe si I janë adresuar asaj the topionimeve brenda saj. Ajo që shqetëson është se midis ekipit të historianëve Kosovar njëri nga ta përfaqëson instancat më të larta shtetërore dhe InstitucionaleDeputeti I Kuvendit të Kosovës dhe akademiku Frashër Demaj bashkë me kolegët e tij cilëson gratë e Kosovës si bagëti, masakrën e Recakut e quan Incident apo rast, masakra të tjera nuk përmenden fare, përmendën dëmet e bombardimeve të Natos por jo edhe dëmet e shkaktuara nga Serbia, përmenden kishat e shkatërruara në 2004 njëkohësisht të hartëzuara por nuk përmendet se janë rikonstruktuar më para të buxhetit të Kosovës… nuk flitet për 1,133 fëmijë të vrarë, nuk flitet për protestat, marrshet, peticionet e shumta që ishin organizuar kundër dhunës dhe luftës në Kosovë, sulmet e UCK-së paskan sjellur emigrimin e serbëve nga Kosova, etj, etj, etj…Dhe këtu vijmë tek ajo që është qenësore e që në Kosovë ka humbur rëndësinë e vet qëmoti, e që është pesha e fjalës publike dhe përgjegjësia që vjen me te. E kur jemi tek kjo z. Demaj nuk e përfaqëson më vec veten e tij, por edhe Akademinë e Shkencave e Arteve të Kosovës e edhe Kuvendin e Kosovës.
• Udhëheqësi I akademisë, z. Kraja kishte një distancim personal medial karshi z. Demaj, por kjo nuk ka të bëjë më me cështjet e individit. Institucioni I Akademisë së Shkencave dhe Arteve duhet zyrtarisht të deklarohet a distancohet nga këto qëndrime të Akademikut të tyre korrespodent. Diku në botën e civilizuar në këso raste do t’i tërhiqej titulli me automatizëm.
• Kuvendi I Kosovës apo deputetet brenda tij duhet të deklarohën se a janë në vijë me z. Demaj dhe kolegët e tij apo mendojnë ndryshe, sepse heshtja në këso situatash është miratim.
• Grupi Parlamentar I LDK-së le të shprehet nëse është I mendimit të njejtë, le të shprehen edhe ata që e kanë votuar një zë të tillë brenda Kuvendit si I vetmi shqiptar aty që voton kundër ligjit për vlerat e luftës.
• Thuhet se CDRSEE kishte mbajtur marrdhënie pune me Ministritë e Arsimit nga të gjitha vendet e rajonit dhe nëse është kështu Minsitria e Arsimit e Shkencës duhet poashtu ta deklarojë pozicionin e saj karshi kësaj historie gjysmake e përbuzese të shkruar apo kontribuuar nga vet akterët Kosovar dhe njëkohësisht t’I rishikojë të gjitha tekstet shkollore dhe ato ti harmonizojë bashkë me akterët e Institutit të Historisë
• Instituti I Historise nuk distancohet me shpjegimin se nuk eshte botim I tyre…Por ajo cfarë kemi në fund fare është knaqësia e egove personale vizavi dëmit kolektiv të shkaktuar.Një gjë është e sigurt! Pajtimi me të tjerët nuk mund të ndodhë duke gënjyer veten dhe duke krijuar mospajtime të brendshme.
Pajtimi I vërtetë në Ballkan do të ndodhë kur ta pranojmë të vërtetën e dhimbshme dhe të ecim përpara.Kërkim falja është hapi fillestar.Si për këta akademik aventurier e si për Serbinë ndaj Kosovës.