Fjala e terroristëve (serb) në mediat shqipe – shqetësim publik!

Le të fillojmë të mendojmë për një fushë që është e ndërlikuar dhe me plot dilema: Prezentimi i veprimeve dhe kërcënimeve terroriste përmes mediave?

Besimi se ne ndikohemi nga leximi, nga pamorja dhe nga të zëri është i lashtë.

Poashtu edhe “religjioni” ka pjesën e sajë të të ndikuarit: Leximi i Biblës, leximi i Kuranit dhe leximi i librave të tjerë të shenjtë, besohet se “bëjnë diçka” me ne. Mos të harrojmë edhe “edukimin”: librat shkollorë dhe mjetet tjera mësimore, duke filluar që nga abetarja, simbolet kombëtare, heronjët e deri tek powerpointi, egzistojnë gjithmonë për të na ndikuar.

Pyetja rreth ndikimit të mediave në mua dhe ty është e ndërlikuar, por nga ana tjetër, nuk ka arsye për të dyshuar për egzistimin e ndikimeve të tilla. Kjo bëhet veçanërisht e dukshme kur flasim për ndikimet që ndodhin nga mënyra e paraqitjes së veprimeve terroriste në media.

Aktet e terrorizmit modern, paradoksalisht, janë zhvilluar paralelisht ngushtë me zhvillimin e medias dhe të demokracisë. Gazetat në fund të viteve 1800 u rritën shpejtë, ashtu sikurse edhe demokracia liberale. Pak a shumë gazeta dhe liberalizmi qëndrojnë së bashku në disa mënyra. Disa mendojnë se qeveritë demokratike janë ato të cilët kujdesen për “opinionin publik”. Por, mediat, me kriteret e tyre të lajmeve, kanë mundësi të jashtëzakonshme të shpërndajnë lajmin politik, pavarësisht sistemit politik.

Në luftën e algjerianëve për pavarësi nga Franca kishte edhe elemente të terrorizmit: Liderët e luftës, atje, mendonin se ishte më mirë të vritet një armik në kryeqytetin Algjer, sesa të vriteshin dhjetëra armiq në ndonjë vend të izoluar: atje ku askush nuk të shef e as nuk të dëgjon. Për luftëtarët e pavarësisë nga Franca, ndoshta, më kryesorja ishte investimi në gazetë.Zhvillimi i teknologjisë televizive gjatë viteve ’60, veçanërisht komunikimi satelitor, bëri të mundur, dhe më të lehtë, shpërndarjen e fotografisë televizive në largësi të mëdha.

Sulmet terroriste, që nga rrëmbimet e aeroplanëve e deri ke masakra ndaj izraelitëve, gjatë Olimpiadës së Mynihut në vitin 1972, mund të kuptohen në këtë lidhshmëri. E njëjta gjë vlen edhe për IRA, Grupi i Baader-Meinhof, Brigada e kuqe italiane, ISIS, Talibanët dhe, gjithsesi, aktet terroriste të shtetit serb ndaj Kosovës dhe shqiptarëve.

Ja një shembull i freskët nga Kosova: Fjalët kërcnuese të terroristëve serb për bomba e për thika, për sulmin e ushtrisë serbe ndaj Republikës së Kosovës e për aktet e dhunës, pak a shumë, kanë karakter simbolik: Këto akte e këto fjalë duan të nxisin sa më shumë vëmendje dhe përfaqësim mediatik. Qëllimi i terroristëve serb është që të arrijnë tek pjesa më e madhe e popullsisë: dhe në shumë shtete.

Terroristët kanë “vetëm një qëllim” dhe “vetëm një mision”: Të prodhojnë frikën, ta shpërndajnë dhe ta përdorin atë si rezultat e si municion.

Ja një shembull nga SHBA-të: Shembulli më konkret është sulmi terrorist me aeroplan në Pentagon dhe në veçanti sulmi në Qendrën Botërore të Tregtisë më 11 shtator të vitit 2001. Objektet nuk ishin zgjedhur rastësisht. Qëllimi ishte – dhe është – për të bërë të dukshëm dhe të pavekshëm një porosi politike, si dhe për të ngjallë frikë në mesin e popullit. Ky veprim terrorist, për disa vite rresht, i dha kyçje “të lirë” liderit të Al Qaedas, Osama bin Laden, në lajmet televizive perëndimore dhe planetare: Sa herë që atij i tekej të publikote ndonjë video të re në internet – medium i cili është bërë një mjet i rëndësishëm komunikimi për terroristët -, videoja shfaqej, shpërndahej, përsëritej dhe komentohej deri në pafundësi. Edhe sulmet në Stokholm, në Paris dhe në Nice janë shembujë që dëshmojnë se si terroristët gjithnjë janë në kërkim të vëmendjes së mediave. Tekefundit, ky është qëllimi i tyre.

Paraqitja mediatike e terrorit me bujë e me senzacion, ndikon që frika dhe pasiguria të shtohet në publik. Vëmendja mikroskopike e mediave për aktet dhe për kërcnimet terroriste, qofshin ato të mëdha, të vogla apo mizore, u shërbejnë interesave të terroristëve: Kjo paraqitje e madhe mediatike e terrorit është oksigjen për terroristët. Studimet tregojnë se paraqitja e shpesht e krimeve terroriste nga mediat, rritë frikën për krime në mesin e popullit.Një aspekt tjetër, i rëndësishëm, rreth paraqitjes së zmadhuar të terrorit nga mediat, ka të bëjë me ndikimet që ndodhin tek krijimi i terroristëve “të mundshëm.” Mbulimi i gjërë mediatik dhe lajmi i detajuar për vrasjet «me thika e me bomba», mund të çojë në rritje të numrit të vrasjeve nga terroristët. Paraqitja mediatike me pompë e terrorizmit mund të shkaktoj akte tjera terroriste.

Interneti dhe telefonat e menqur kanë ndikuar komunikimin planetar. Edhe “digjitalizimi i komunikimit të terroristëve” filloi me kamera të vogla, që u ka mundësuar atyre të prodhojnë lehtazi video me porosi propagandistike. Fatkeqësisht sulmet spektakolare do të vazhdojnë.

Terroristët janë të interesuar për gjithnjë e më shumë publicitet të fuqishëm e të përgithshëm.

Ose, nëse media duhet të ndryshoj praktikat e tyre të paraqitjes së terrorizmit në publik? Terrori serb natyrisht duhet të raportohet. Nevoja për informacionin duhet të përmbushet.