Një tumë 4000-vjeçare, e zbuluar në Siri në vitet 1990, është një memorial lufte dhe jo një varr masiv siç është hamendësuar deri më tani.
Nuk është një varr masiv për armiqtë, por një memorial për të kujtuar të rënët. Një studim i botuar në “Antiquity” ripërcakton funksionin e Tell Banat North, i quajtur Monumenti i Bardhë nga studiuesit për shkak të mënyrës se si struktura shkëlqen në dritën e diellit, një varrim tumë i zbuluar në vitet ‘90 të shekullit të kaluar në Tell Banat në Sirinë veriore, duke argumentuar se mund të jetë memoriali më i vjetër i luftës i gjetur ndonjëherë deri më tani, që daton në mijëvjeçarin e tretë para Krishtit
Nuk është e qartë kur u ndërtua monumenti imponues, 22 metra i lartë, por ajo që dihet është se gjatë shekujve ai pësoi disa ndryshime, duke marrë formën e tij përfundimtare midis viteve 2450 dhe 2300 para Krishtit.
Tell Banat North dallohet nga monumentet e tjera të ngjashme të shpërndara në të gjithë vendin për organizimin e trupave dhe përbërjen e vetë tumës. Rregullimi sistematik dhe i kujdesshëm i eshtrave të të ndjerëve, të ndarë nga njëri-tjetri për të ruajtur identitetin e tyre, tregon një monument të ndërtuar për të nderuar ushtarët që ranë në betejë, sesa një mënyrë për të asgjësuar trupat e armiqve të mundur.
“Ne nuk e dimë nëse eshtrat njerëzore u përkasin fituesve ose humbësve”, thekson Anne Porter, shefja e studimit.
“Ajo që dimë është se kushdo që e bëri i solli trupat këtu nga diku tjetër, mbase edhe shumë kohë pasi ata vdiqën, dhe i varrosi duke mbledhur eshtrat në këtë tumë të madhe, të dukshme nga disa milje larg”.
Sipas studiuesve, memoriali do të kishte kontribuar, në varësi të faktit nëse të vdekurit ishin humbës apo fitimtarë, për të rritur në popullatën afër një ndjenjë kundërshtimi dhe rezistence ndaj armikut, ose për të pranuar sundimin e një regjimi të ri.
“Ne nuk e dimë kush ishte armiku që ata po luftonin, por ka të ngjarë që ai të ishte një konflikt midis fuqive rajonale, ose një konflikt i brendshëm”, përfundon Porter./a2/