Një hapësirë e gjelbëruar rreth gurëve të varreve, trotuar me ulëse të drunjta anash dhe shtylla ndriçuese do të jetë pamja e re e varrezave hebraike në lagjen “Arbëria” në Prishtinë. Si gjurmë të komunitetit hebraik, që për disa shekuj ishte pjesë përbërëse e mozaikut kulturor të Prishtinës, këto varreza për vite me radhë nuk janë trajtuar nga institucionet përkatëse.
Në databazën e Ministrisë së Kulturës, varrezat hebraike në lagjen “Arbëria” janë përfshirë në listën e monumenteve nën mbrojtje të përkohshme me numrin identifikues 3399.
Me përkrahjen e Zyrës së Bashkimit Evropian, Programit të Kombeve të Bashkuara për Zhvillim (UNDP) dhe Komunës së Prishtinës, të martën, kanë filluar punimet për rivitalizimin e varrezave që datojnë nga shekujt tetëmbëdhjetë dhe nëntëmbëdhjetë.
Si pjesë e projektit “Dialogu Ndërkomunitar Gjithëpërfshirës për Ruajtjen e Trashëgimisë Kulturore”, të financuar nga Instrumenti i BE-së për Paqe dhe Stabilitet (IcSP) dhe i zbatuar nga UNDP-ja, punimet do të përqendrohen në vënien në pah të historisë së pranisë hebraike në Prishtinë, zbukurimin dhe rigjenerimin e zonës përreth, si dhe krijimin e një sheshi të vogël për aktivitete të ndryshme.
Historiani britanik, Noel Malcolm, shkruan se në fund të shekullit të nëntëmbëdhjetë në Prishtinë jetonin 305 hebrenj spanjishtfolës, kurse në vitin 1910 llogaritej se jetonin 3 mijë në krejt Kosovën. Disa emra rrugësh dhe varrezat hebraike(edhe në lagjen “Velania”) janë ende dëshmi të pranisë historike të hebrenjve në Prishtinë. Regjistrimi i popullsisë në vitin 1991 evidentoi 112 hebrenj në krejt Kosovën.
