Ëndrrat mund të jenë magjepsëse, tërheqëse, tmerruese ose thjesht të çuditshme. Ndërsa nuk ka një konsensus të qartë pse ne ëndërrojmë, studiuesit kanë mësuar mjaft pak për atë që ndodh përderisa ne jemi duke ëndërruar. Këtu janë 10 gjëra që duhet të dini për ëndrrat.
- Të gjithë ëndërrojnë
Të rriturit dhe foshnjat ëndërrojnë për rreth dy orë në natë. Në fakt, studiuesit kanë zbuluar se njerëzit zakonisht kanë disa ëndrra çdo natë, secila prej tyre zakonisht zgjat nga pesë deri në 20 minuta.
Gjatë një jete tipike, njerëzit kalojnë mesatarisht gjashtë vjet duke ëndërruar.
- Ju harroni shumicën e ëndrrave tuaja
Madje, 95 përqind e të gjitha ëndrrave harrohen shpejt menjëherë pas zgjimit. Sipas një teorie ëndrrat janë kaq të vështira për t’u mbajtur mend sepse ndryshimet në tru që ndodhin gjatë gjumit nuk mbështesin përpunimin e informacionit dhe ruajtjen e nevojshme për formimin e kujtesës.
- Jo të gjitha ëndrrat janë me ngjyra
Ndërsa shumica e njerëzve raportojnë se ëndërrojnë me ngjyra, ekziston një përqindje e vogël e njerëzve që pretendojnë se ëndërrojnë vetëm bardh e zi.
Në studimet ku ëndërrimtarët janë zgjuar dhe u është kërkuar të zgjedhin ngjyrat nga një tabelë që përputhen me ato në ëndrrat e tyre, ngjyrat e lehta janë ato që zgjidhen më shpesh.
- Burrat dhe gratë ëndërrojnë ndryshe
Studiuesit kanë gjetur disa ndryshime midis burrave dhe grave kur bëhet fjalë për përmbajtjen e ëndrrave të tyre. Në disa studime, burrat raportuan që ëndërronin për armë në mënyrë të konsiderueshme më shpesh sesa gratë, ndërsa gratë ëndërronin për referenca ndaj veshjeve më shpesh sesa burrat.
Një studim tjetër tregoi se ëndrrat e burrave kanë tendencë të kenë më shumë përmbajtje agresive dhe aktivitet fizik, ndërsa ëndrrat e grave përmbajnë më shumë refuzim dhe përjashtim, si dhe më shumë biseda sesa aktivitete fizike.
Gratë kanë tendencë të kenë ëndrra pak më të gjata që shfaqin më shumë karaktere. Kur bëhet fjalë për personazhet që zakonisht shfaqen në ëndrra, burrat ëndërrojnë për burra të tjerë dy herë më shpesh sesa bëjnë për gratë, ndërsa gratë kanë tendencë të ëndërrojnë për të dy sekset në mënyrë të barabartë.
- Kafshët me siguri ëndërrojnë
Shumë mendojnë se kur një qen i fjetur tund bishtin ose lëviz këmbët, po ëndërron. Ndërsa është e vështirë të thuhet me siguri nëse kjo është e vërtetë, studiuesit besojnë se ka të ngjarë që kafshët të vërtetë ëndërrojnë.
Ashtu si njerëzit, kafshët kalojnë në fazat e gjumit që përfshijnë ciklet e REM dhe gjumit jo-REM.
- Është e mundur të kontrollosh ëndrrat
Një ëndërr e kthjelltë është ajo në të cilën jeni të vetëdijshëm se po ëndërroni edhe pse jeni ende në gjumë. Ëndërrimi i kthjelltë mendohet të jetë një gjendje kombinimi e vetëdijes dhe gjumit REM, gjatë së cilës shpesh mund të drejtoni ose kontrolloni përmbajtjen e ëndrrave.
Përafërsisht gjysma e të gjithë njerëzve mund të kujtojnë se kanë përjetuar të paktën një rast të ëndërrimit të kthjellët, dhe disa individë janë në gjendje të kenë ëndrra të kthjellta mjaft shpesh.
- Emocionet negative janë më të zakonshme
Gjatë një periudhe më të gjatë se 40 vjet, studiuesi Calvin S. Hall, PhD, mblodhi mbi 50,000 llogari të ëndrrave nga studentët e kolegjit. Këto raporte u vunë në dispozicion të publikut gjatë viteve 1990 nga studenti i Hall, William Domhoff.
Tregimet e ëndrrave zbuluan se shumë emocione janë përjetuar gjatë ëndrrave.
Emocioni më i zakonshëm i përjetuar në ëndrra është ankthi, dhe emocionet negative në përgjithësi, janë shumë më të zakonshme se ato pozitive.
- Njerëzit e verbër mund të ëndërrojnë vizualisht
Në një studim të njerëzve që kanë qenë të verbër që nga lindja, studiuesit zbuluan se ata përjetonin imazhe vizuale në ëndrrat e tyre, gjithashtu kishin lëvizje në sy që lidhen me kujtimin vizual të ëndrrave.
Megjithëse lëvizjet e tyre të syve ishin më pak gjatë REM sesa pjesëmarrësit me shikim të studimit, pjesëmarrësit e verbër raportuan të njëjtat ndjesi të ëndrrave, përfshirë përmbajtjen vizuale.
- Ju jeni të paralizuar gjatë ëndrrave tuaja
Gjumi REM karakterizohet nga një paralizë e muskujve vullnetarë. Fenomeni njihet si atonia REM dhe ju pengon të veproni ëndrrat tuaja ndërsa jeni në gjumë. Në thelb, për shkak se neuronet motorike nuk janë të stimuluara, trupi juaj nuk lëviz.
Në disa raste, kjo paralizë madje mund të kalojë në gjendjen e zgjimit për 10 minuta, gjendje e njohur si paralizë e gjumit.
Ndërsa përvoja mund të jetë e frikshme, ekspertët këshillojnë që është krejtësisht normale dhe duhet të zgjasë vetëm disa minuta para se të kthehet kontrolli normal i muskujve.
- Shumë ëndrra janë universale
Ndërsa ëndrrat shpesh ndikohen shumë nga përvojat tona personale, studiuesit kanë zbuluar se tema të caktuara të ëndrrave janë shumë të zakonshme në kultura të ndryshme. Për shembull, njerëzit nga e gjithë bota shpesh ëndërrojnë të ndiqen, të sulmohen ose të bien.
Përktheu: Liridonë Nebihi