Kur një fëmijë lind në një mjedis të qëndrueshëm, jo në një mjedis toksik familjar, shkenca tregon se ka shumë më pak të ngjarë të vuajë nga stresi dhe ankthi afatgjatë. Doktor Gail Gross, psikolog i fëmijëve thotë:”… fëmijë të rritur në një mjedis të qëndrueshëm, fëmija juaj do të ketë më pak ankth dhe një prag më të lartë të sigurisë.”Ky “pragu më i lartë i sigurisë” është i domosdoshëm që fëmija të fitojë një ndjenjë të vetëvlerësimit dhe besimit. Nga ana tjetër, ky themel i fortë i karakterit lejon që fëmija të bëhet i vetë-mjaftueshëm, i pavarur dhe të vetë-aktualizohet. Me pak fjalë, një jetë familjare cilësore i mundëson fëmijës lumturi në të ardhmen.
Në të kundërt, kur një fëmijë është i ekspozuar ndaj një ambienti toksik, ka shumë më shumë të ngjarë të zhvillojë probleme me të mësuarit, sjelljen, kontrollin e impulsit, si dhe jetën shoqërore. Këto sjellje janë, për fat të keq, të ngulitura thellë; nënprodukte të sjelljes së një truri të ekspozuar vazhdimisht ndaj hormonit të stresit, kortizolit. Në shumë aspekte, vitet e hershme të fëmijërisë janë koha kur një individ “programohet”. Në të vërtetë, pesë vitet e para të jetës i japin formë asaj çfarë njerëzit bëhen përfundimisht. Rrjeti për Rritjen e Fëmijëve në Australi thotë: “Në pesë vitet e para të jetës, truri i fëmijës tuaj zhvillohet më shpejt dhe më shpejt se në çdo kohë tjetër në jetën e tij / saj. Përvojat e hershme të fëmijës suaj – gjërat që ai sheh, dëgjon, prek, nuhat dhe shijon – stimulojnë trurin, duke krijuar miliona lidhje … përvojat formojnë të rriturit që do të bëhen. ”
Lidhur me këtë artikull, ne mund të përmbledhim rëndësinë e të sipërpërmendurave si më poshtë:
– Truri pëson një periudhë të shpejtë të zhvillimit gjatë fëmijërisë.
– Pesë vitet e para të jetës janë kritike për aftësitë e nevojshme për të qenë një i rritur i shëndetshëm.
– Aftësia e sjelljes, njohëse, emocionale dhe sociale e shfaqur gjatë moshës madhore janë pasqyrime të mësimeve të marra gjatë fëmijërisë.
Tani le të shqyrtojmë temën kryesore të artikullit.
KËTO JANË 5 SJELLJET E MUNDËSHME TË DIKUJT QË ËSHTË RRITUR NË NJË MJEDIS TOKSIK FAMILJAR
1. FRIKA NGA MANIPULIMI
Mjediset toksike familjare shpesh përfshijnë njëfarë manipulimi midis dy ose më shumë anëtarëve të familjes. Manipulimi është, në fakt, një formë e abu-zimit emocional. Ekspozimi i vazhdueshëm ndaj abu-zimit emocional mund ta bëjë njeriun të frikësohet; në këtë rast, frika shfaqet në formën e sjelljes së shmangies.
2. MUNGESA E IDENTITETIT
Abraham Maslow, krijuesi i Hierarkisë së Nevojave të Maslowit, rendit “vlerësimin” si një nga pesë elementët kritikë njerëzorë, së bashku me elementët fiziologjik (ushqim / ujë), siguri (strehim dhe mbrojtje), dashuri dhe përkatësi dhe vetë-aktualizim. Mund të argumentohet se siguria, së bashku me dashurinë dhe përkatësinë, kanë një ndikim të thellë në vetëvlerësimin e një personi. Më tej, sipas Maslow, pa një ndjenjë respekti, dikush ka të ngjarë të mos i kuptojë ose të përmbushë potencialin dhe talentin e tij.
3. VËSHTIRËSI ME BESIMIN NË TË TJERËT
Kur dikush është rritur në një atmosferë ku besimi mungon, ajo me siguri mund të ndikojë në aftësinë e tyre për ta ushtruar atë më vonë në jetë. Fëmijët mësojnë nga ato që shohin dhe dëgjojnë – dhe nëse ajo që ata shohin dhe dëgjojnë është një mosbesim i përhapur – pse duhet ta vendosin veten në një pozicion që ata e perceptojnë si shumë të cenueshëm? Nëse personi nuk e ul mbrojtjen e tij, do të bëhet e vështirë për të formuar dhe mbajtur marrëdhënie të shëndetshme.
4. VËSHTIRËSI NË NDËRVEPRIMET SHOQËRORE
Për një studim të publikuar nga Universiteti i Grave të Teksasit: Të rriturit e rritur në familje jofunksionale shpesh raportojnë vështirësi në formimin dhe mbajtjen e marrëdhënieve intime, ruajtjen e vetëvlerësimit pozitiv dhe besimin në të tjerët; ata kanë frikë nga humbja e kontrollit dhe mohojnë ndjenjat dhe realitetin e tyre. Kur rritet në një mjedis toksik familjar, bëhet gati e pamundur që fëmija injorojë atë që ndodh në shtëpinë e tij. Nëse ajo që ata shohin është abu-zim, keq-trajtim dhe neglizhencë, ata do të kenë probleme t’i lënë njerëzit të afrohen me ta. Zakonisht, këto vështirësi në komunikimet ndërnjerëzore lindin nga frika dhe pasiguria.
5. SJELLJET ANKSIOZE
Sipas një studimi të botuar në Gazetën e Terapisë së Sjellje dhe Psikiatrisë Eksperimentale, individët e rritur në një familje jofunksionale kanë më shumë të ngjarë të diagnostikohen me Çrregullim të Ankthit të Përgjithshëm, ose GAD. Studiuesit thonë se kjo lidhje është ka të bëjë me mungesën e stabilitetit gjatë fëmijërisë. Siç kemi diskutuar, familjet jofunksionale nuk japin ndjenjën e sigurisë për të cilën kanë nevojë fëmijët. Këto ndjenja të zgjatura të pasigurisë shpesh çojnë në zhvillimin e çrregullimeve të lidhura me ankthin. Sipas WebMD, simptomat e GAD përfshijnë: vështirësi në përqëndrim, dhimbje koke, nervozizëm, tension të muskujve, djersitje, shqetësime të vazhdueshme dhe tension, dhe ndjenja të shqetësimit.
“Nëse dëshiron të rritësh një fëmijë të kujdesshëm, të organizuar, të orientuar drejt qëllimit dhe të suksesshëm, duhet të sigurosh një mjedis të qëndrueshëm në të cilin ai mund të përjetojë një fëmijëri të mbushur me përvoja dashurie dhe dashurie.” ~ Dr. Gail Gross
Ndryshimi i qëndrimeve dhe sjelljeve të ngulitura shpesh është një përpjekje e vështirë. Thënë kështu, psikologët e fëmijëve dhe ekspertët e tjerë besojnë se një ndryshim i tillë është megjithatë i mundur. Në këtë drejtim, është me rëndësi jetike t’i qasemi ndryshimit me një perspektivë të duruar dhe realiste. Nëse besoni se vuani si rezultat i përvojave të fëmijërisë, rekomandohet të bëni një listë të sjelljeve dhe emocioneve që dëshironi të ndryshoni. Pastaj, filloni të punoni për të përmirësuar mënyrën e reagimit ndaj mendimeve dhe ndjenjave të padëshiruara. Praktikimi i vetëdijshëm është veçanërisht i dobishëm për të luftuar sjelljen e padëshiruar.