Ashtu si të gjitha stilet e muzikës, hip-hop ka rrënjë të ndryshme dhe i është dhënë formë nga artistë të panumërt gjatë shumë dekadave. Në fakt, ka bërë një rrugë të gjatë: nga nisja te biznesi miliarda dollarësh që është sot. I lindur në vitin 1973, hip-hopi këtë vit shënon 50-vjetorin e tij!
DJ Kool Herc dhe lindja e hip-hopit
Më 11 gusht 1973, Cindy Campbell organizoi një festë shkolle në 1520 Sedgwick Avenue në Bronx. Ajo i kishte kërkuar vëllait të saj Clive Campbell, i cili u bë i njohur si DJ Kool Herc, të bënte disa regjistrime. Si një DJ aspirues, Herc e dinte se pista e vallëzimit është pjesa më rëndësishme e një feste të mirë. Dhe ai zbuloi diçka të re: Duke përdorur dy gramafonë paralelisht, ai pa e ditur nisi një epokë të re të muzikës dhe hodhi themelet për atë që ne tani e quajmë hip-hop.
Merry-Go-Round dhe back-cueing
Herc u bë pionier i një teknikë që ai e quajti “Merry-Go-Round”, të cilën e përdori për të izoluar elementët perkursivë të “breakbeat”. Duke përdorur dy kopje të të njëjtit rekord, Herc solli risinë e luajtjes së rekordit të dytë në momentin që i pari arrinte në fund. Herc i shndërroi ndërprerjet e shkurtra në një veprim afatgjatë në pistë kërcimi dhe frymëzoi të rinjtë që merreshin me break të dalin në pistën e kërcimit dhe të përdorin trupat e tyre për të sfiduar njëri-tjetrin në ritëm. Stili i tij i rrotullimit dhe teknika që shpiku në atë mbrëmje gushti u bënë një nga themelet e hip hopit dhe e bëri që Herc të njihet si krijuesi i hip hopit.
Një rrymë e përqafuar shpejt
Stili i ri pushtoi shpejt lagjen dhe festat në lagje të viteve ’70 në Bronx dhe New York City u bënë djepi historik i hip-hopit. Duke manipuluar me dorë disqet, duke përzier tinguj të ndryshëm duke përdorur disqe të shumta dhe madje duke regjistruar gjithçka në kasetë, DJ-të dolën mbi rolin e tyre tradicional të rrotullimit të disqeve. Menjëherë pas kësaj, MC-të e parë filluan të bëjnë rep me këto ritme të reja. Megjithatë, në atë moment dukej e paimagjinueshme që hip-hop të luhej ndonjëherë në radio. Kjo ndryshoi në vitin 1979 me “King Tim III” nga Fatback Band dhe akoma më tepër kur Sugarhill Gang publikoi këngën e parë rap “Rapper’s Delight”. Për herë të parë, hip hop u bë i njohur në të gjithë globin dhe nisi epoka e artë e hip hopit.
Polarizues, politik dhe romantik
Në atë kohë, ata ishin pionierë jo-konformistë. Sot, artistë si Grandmaster Flash, Run DMC, The Beasty Boys, Public Enemy, LL Cool J dhe shumë të tjerë mund të shihen si gjyshërit e hip hopit. Ata i shtynë kufijtë e stilit dhe hip hopi hodhi hapat e tij të parë drejt kthimit në një trend masiv në vitet ’80. Run DMC u transmetua në MTV, LL Cool J “paketoi” histori romantike në hip hop dhe ishte i pari që hodhi disa “karrema”, dhe Public Enemy e përdori hip hopin për të përcjellë një mesazh politik. Por ajo që të gjithë kishin të përbashkët ishte se tekstet e tyre trajtonin realitetin e jetës së klasës së ulët. Transformimi tjetër erdhi në vitin 1986, kur reperi dhe aktori ICE-T publikoi albumin e tij të parë dhe krijoi Gangsta Rap. Tekstet, këngët dhe videot u bënë therëse dhe qortuese, si në këngën “Cop Killer” nga Body Count, e cila dënon mënyrën sesi i trajtonte policia njerëzit me ngjyrë.
Kur kutia e Pandorës nuk mund të mbyllej më
Kontradikta midis denoncimit të ankesave nga njëra anë dhe glorifikimit mediatik të dhunës, drogës dhe – të ashtuquajturës – jetës gangsterësh nga ana tjetër, bëhej gjithnjë e më e thellë. Ajo që kishte nisur si e vërtetë e paedituar u bë provokim i orkestruar dhe thyerje e mirëfilltë e tabuve, ndonjëherë deri në pragun e dhimbjes. Në 1987, albumi “Straight Outta Compton” ishte i pari që u referua si Gangsta Rap nga media. Papritur, ishte në modë të promovoheshe si kriminel. Shtypi kishte zbuluar se kjo kategori titujsh shitej shumë mirë dhe vazhdonte t’i hidhte benzinë zjarrit. Pikërisht në atë kohë filloi “beteja” e Bregut Lindor kundër Bregut Perëndimor, e nxitur nga të shtënat pa pasoja jete ndaj Tupac Shakur në 1994. Tupac Shakur, i njohur si 2Pac, i cili shiti më shumë se 75 milionë disqe dhe u fut në Rock and Roll Hall of Fame në vitin 2016, akuzuan reperët The Notorious B.I.G. dhe Puff Daddy për një kurth. Artistët përdorën rivalitetin e tyre si një nxitje – dhe funksionoi. Por përplasja jo vetëm që i ngriti shitjet në nivele rekord, por pati edhe anën e vet të errët e dramatike. Në fund u mbyll me ekzekutimin e Tupac Shakur, i cili u qëllua në shtator 1996, ashtu edhe për The Notorious B.I.G., i cili pësoi të njëjtin fat vetëm gjysmë viti më vonë. Njëra prej vrasjeve nuk u zbardh kurrë.
Tituj negativë që u kthyen në promovim
Rreth vitit 2000, deklaratat u bënë gjithnjë e më ekstreme dhe shpërfillëse. Artistë si “50 Cent”, Eminem dhe “Outkast” dolën në skenë dhe padyshim që nuk e vranë mendjen për asnjë pasojë. Asgjë nuk konsiderohej më përtej kufijve dhe reperët prodhuan qindra tituj negativë. Njëri prej tyre, le të mos e përmendim këtu, madje u bë i famshëm sepse kishte qëlluar dikë. Krahasuar me këtë, djemtë e punkut të viteve ’70 ishin modele të sjelljes së mirë dhe përfaqësonin në një farë mënyre ëndrrën e vjehrrave.
Kultura muzikore me ndikim në stilin e jetesës
Nga vitet 2000, hip-hopi ishte kudo dhe ishte njohur si një pjesë e kulturës pop. Artistë si Kanye West u bënë yje globalë, duke eklipsuar me shifrat e shitjeve edhe Beatles. Rreth vitit 2010, stilet e ndryshme u ndërthurën në një masë të tillë që u bë e pamundur t’i vendosej një etiketë kësaj muzike. Megjithatë nuk ishte krizë identiteti – në fakt, ishte një tjetër përparim. Hip-hopi nuk është statik dhe vijon të rishpikë vetveten. Hip-hopi ka qenë gjithmonë shumë më tepër se thjesht një stil muzikor – është një kulturë e tërë dhe muzika është vetëm një elemenet i saj. Pesë shtyllat e hip hopit janë: “DJing”, rapping (MCing), arti i grafitit, break dancing (B-Boying) dhe moda e rrugës.
Burimi: thomann.de