Rritja e fëmijëve është një temë e vështirë sepse në ditët e sotme përfshihen gjithnjë e më shumë faktorë. Nga ana tjetër, edhe nëse nuk ka pasur kurrë një manual udhëzues që shpjegon se si të jesh prind i mirë, ekzistojnë kritere universale të vlefshme për edukimin e fëmijëve.
Është një koncept që ka ndryshuar shumë me kalimin e kohës, por nuk është zhdukur kurrë. Më parë, prindërit e ushtronin autoritetin e tyre në një mënyrë tjetër. Në shumicën e rasteve, fëmijët u bindeshin sepse thjesht duhej. Ishte një autoritarizëm që fëmijët e respektonin nga frika e pasojave. Për t’i bindur fëmijët e tyre, prindërit përdornin strategji që varionin nga kërcënimet deri te dëmtimet fizike. Ndëshkimi ishte baza e kësaj forme edukimi.
Aktualisht duket se po ndodh krejt e kundërta. Ka mungesë të theksuar autoriteti nga ana e prindërve ndaj fëmijëve. Fëmijët nuk e njohin autoritetin e prindërve, të cilët kanë frikë edhe ta ushtrojnë atë. Kemi arritur në një pikë ku flasim për prindër të keqtrajtuar dhe fëmijë diktatorialë.
Autoriteti në edukimin e fëmijëve
Rregullat janë të rëndësishme për të marrë përgjegjësi dhe për të vendosur kufij mbi arbitraritetin. Kufijtë i japin stabilitet qenieve njerëzore. Janë prindërit, ose të rriturit që kujdesen për fëmijët e tyre, ata që duhet të zbatojnë rregullat. Shumë nuk e bëjnë këtë nga neglizhenca dhe jo nga bindja. Vendosja e kufijve kërkon shumë përpjekje.
Fëmijët mund të jenë tekanjozë. Për këtë arsye, është e nevojshme t’i bëjmë të kuptojnë se nuk mund të bëjnë ose të marrin gjithçka që duan, se gjërat duhet të fitohen me përkushtim dhe se shumë mund të mos arrijnë. Nëse fëmija është i vogël, duhet të mësohet se duhet të bindet sepse është ai fëmija dhe se ai që kujdeset për të është i rrituri. Ai duhet të respektojë atë që i thuhet pa pasur nevojë të shpjegohet pse.
Megjithatë, me fëmijët më të mëdhenj, mund të kemi dialog. Bëjini ata të kuptojnë arsyen e rregullave, por edhe se ato janë të panegociueshme. Familja duhet të ecë përpara me ritmin e prindërve sepse ata janë përgjegjës për të. Ata janë të rriturit. Nëse fëmija dëshiron të veprojë ndryshe, së pari duhet të presë derisa të bëhet i rritur dhe të jetë në gjendje të përgjigjet vetë.
Vendosja dhe mbajtja e autoritetit në fakt gjeneron konflikte të ndryshme. Fëmijët janë njerëz të cilëve u mungon gjykimi. Ata thjesht duan të bëjnë atë që u jep kënaqësi. Prandaj, kufijtë janë një burim zhgënjimi për ta dhe një ftesë për të shkaktuar zemërim. Disa prindër, të rraskapitur nga betejat në fronte të tjera, si puna, u dorëzohen këtyre zemërimeve. Por kjo është pikërisht ajo që ata duhet të shmangin! Sepse rikuperimi i autoritetit të humbur është një ndërmarrje shumë më e ndërlikuar sesa mbajtja e tij.
Toleranca ekstreme dhe pasojat e saj negative
Mungesa e një modeli koherent të autoritetit lë gjurmë negative në jetën e çdo njeriu. E para: favorizon zhvillimin e ankthit dhe pasigurisë. Kur prindërit nuk vendosin kufizime ose nuk i respektojnë, fëmija ndihet sikur po ecën në terren të dobët. Nuk ka pikë referimi për t’u kapur, qoftë edhe vetëm për ta kritikuar.
Edhe nëse disa prindër e bëjnë këtë me qëllimet më të mira në botë, nuk ka dyshim se toleranca e plotë është rruga e gabuar. Fëmijëve u jepet gjithçka që të mos kenë nevojë të vuajnë ankthin e prindërve të tyre. Askush nuk pret që ata të jenë përgjegjës. Ata lejohen të bëjnë atë që duan sipas një koncepti të gabuar të lirisë. Në këtë mungesë autoriteti, rriten fëmijë kapriçozë dhe paragjykues.
Gjëja më e rëndë është se, pasi të bëhen të rritur, këta individë nuk do të kenë burimet e nevojshme për t’u përballur me realitetin, i cili është plot kufizime dhe ndalime. Ata sigurisht nuk do të kenë forcën e nevojshme për të përballuar vështirësitë e mëdha të jetës. Ata do të ndihen gjithnjë e më shumë të frustruar sepse gjërat nuk po shkojnë ashtu siç dëshirojnë dhe nuk do të jenë në gjendje ta menaxhojnë këtë zhgënjim.
Dashuria dhe afërsia janë baza e autoritetit
Ushtrimi i autoritetit pa dashuri dhe afërsi është një qasje më afër tiranisë sesa pedagogjisë. Një baba ose nënë që ndërhyn në jetën e fëmijëve vetëm për t’u dhënë atyre urdhra ose për të përmbysur pritshmëritë e tyre shumë të larta, ngjall ndjenja të përziera. Në këtë rast, ata nuk bëjnë gjë tjetër veçse ushtrojnë fuqinë e tyre për të nënshtruar fëmijët, pa i edukuar.
Është shumë e rëndësishme që prindërit t’i kushtojnë kohë fëmijëve të tyre. Kohë për të folur, për të luajtur, për t’i njohur. Në fund të fundit, për të krijuar lidhje të forta. Kur fëmija ndjen se prindërit janë të sjellshëm dhe të dashur, ai do të jetë më i gatshëm të pranojë autoritetin e tyre dhe gjithashtu do të kuptojë se nuk është një ushtrim arbitrar, por një udhërrëfyes për jetën. Fëmijët që rriten pa prindër dhe pa autoritet do të veprojnë në përputhje me rrethanat. Ata do të besojnë se kanë gjithmonë të drejtë.
Është e mundur që ata të përpiqen të përdorin të tjerët sipas interesave dhe nevojave të tyre. Ata nuk do të marrin përgjegjësi dhe nuk do të trajtojnë problemet. Në rastin më të keq, ata do të hyjnë në një dimension të paligjshmërisë dhe do ta përfshijnë atë në jetën e tyre.