“Krim dhe ndëshkim” është një nga romanet më të njohura të letërsisë botërore dhe sigurisht një nga arritjet më të mëdha të shkrimtarit rus Fjodor Dostojevski.
Në romanin e vitit 1866, një student i quajtur Raskolnikov, pasi kryen një vrasje, vuan pasojat e këtij krimi në nivel emocional, psikologjik dhe shpirtëror. I cilësuar si një nga veprat më me ndikim të të gjitha kohërave, në “Krim dhe ndëshkim” Dostojevski solli një nga punët më të thelluara psikologjike në letërsi.
- ”Krim dhe ndëshkim” fillimisht ishte shkruar në vetën e parë
Dostojevski donte që libri të ishte një lloj rrëfimi, për këtë arsye e shkroi fillimisht në vetë të parë. Por në fund ndryshoi mendim, duke e ndërruar vetën e parë me vetën e tretë.
- Protagonisti, Raskolnikov, nuk ishte i vetmi me probleme me paratë
Dostojevski me kohë krijoi varësi nga kumari. Borxhet e mëdha, herë pas here, e shtynin të shkruante pa normë në mënyrë që të paguhej më shumë. Pak pas botimit të “Krim dhe ndëshkim”, Dostojevski botoi një novelë të shkurtër gjysmautobiografike të titulliar “Kumarxhiu”.
- Raskolnikov përdor një sëpatë, arma tradicionale e fshatarësisë ruse
Raskolnikov përdor një sëpatë për të kryer krimin. Sëpata, sipas shumë studiuesve, përfaqëson mjetin bazë të civilizimit rus: simbolin e punës.
- Raskolnikov përfaqëson një kontradiktë mes moralit dhe amoralit
I aftë për heroizma dhe plot bujari, në të njëjtën kohë Raskolnikov bie pre e ideologjisë së tij. Ndërsa gjykohet për vrasje, dalin detaje se si ai kishte ndihmuar studentë me tuberkuloz. Pa dyshim një nga personazhet më të ndërlikuar në letërsi.
- Jo të gjithë ishin fansa
“Krim dhe ndëshkim”, që fillimisht u botua me pjesë në revista, mori menjëherë vëmendje. Ama jo të gjithë e pëlqyen. Në veçanti studentët radikalë mbajtën qëndrim të hapur kritik, pasi sipas tyre libri paragjykonte.
- Më shumë se 25 filma janë xhiruar bazuar në këtë libër
I pari ishte në vitin 1923, një film pa zë i drejtuar nga regjisori gjerman Robert Wiene. Që atëherë janë realizuar më shumë se 25 prodhime në vende të ndryshme të botës.
- Asnjë prej tyre nuk ishte nga Alfred Hitchcock
Një nga regjisorët më të mirë në botë të filmit horror-psikologjik nuk punoi kurrë me romanin, por jo sepse nuk mendonte se ishte në lartësinë e talentit të tij.
I pyetur pse nuk kishte bërë kurrë një realizim filmik të “Krim dhe ndëshkim”, Hitchcock u përgjigj: “Në romanin e Dostojevskit ka kaq shumë fjalë dhe secila prej tyre ka një funksion. T’i zëvendësosh ato me gjuhën e kinemasë do të duhej të bëhej një film 6-10 orë. Në të kundërt nuk do të ishte një punë e mirë.”