Në këtë intervistë për portalin tonë, psikologia shkollore Anida Zebi na shpjegon ndryshimin mes IQ dhe IE. IQ përfaqëson një individ inteligjent në formim akademik. IE i referohet aftësisë së një personi për të monitoruar, vlerësuar emocionet.
IQ përfaqëson një individ inteligjent në formim akademik. Për të gjetur IQ-në e një personi, kryhen një sërë testesh të standardizuara. Bazuar në këto teste janë nxjerrë rezultate referuar të njëjtës grupmoshë. Nxënësit me IQ të lartë kanë rezultate të larta në mësime.
IE është sinonim me inteligjencën emocionale dhe i referohet aftësisë së një personi për të kuptuar, monitoruar, vlerësuar dhe shprehur emocionet. Nxënësit që kanë rezultate të larta në IE gjithashtu mund të kenë njohuri të gjëra teknike ose akademike. Personat me IE të lartë janë më të vetëdijshëm për veten e tyre, më të aftë për të rregulluar veprimet e tyre, janë në gjendje të menaxhojnë më mirë përgjegjësinë në shkollë apo përgjegjësitë për punën në grup. Ata janë të motivuar dhe kanë ndjeshmëri për të tjerët.
Përse është vendosur theksi në inteligjencën emocionale?
Disa studime kanë treguar gjithashtu se nxënësit me rezultatet më të larta në IE kanë rezultate më të mira në shkollë, janë udhëheqës më të mirë, janë më të sigurt, janë të besueshëm dhe janë më simpatizues për shokët dhe shoqet e shkollës më tepër se ato me rezultate të ulëta. Të gjithë këto faktorë çojnë në rritjen e produktivitetit apo efikasitetit vetjak.
Si mundemi ne ta identifikojmë inteligjencën emocionale tek ne apo fëmijët tanë?
Ekzistojnë pesë kategori të IE-s dhe si ato ndikojnë në personalitetin e individit:
1.Vetëdija – Në mënyrë për të kontrolluar emocionet tuaja, ju duhet të jeni i vetëdijshëm për veten tuaj. Kjo është ajo ku vetëdija vetjake vjen në lojë. Nënësit që janë të vetëdijshëm janë në gjendje të përshtaten me emocionet e tyre, gjë që i bën ata më të sigurt për atë që mund të bëjnë dhe çfarë kanë për të ofruar në mjedisin e shkollës. Aftësia për të njohur një emocion si “ndodh” është çelësi i IE-së tuaj. Nëse nxënësit vlerësojnë emocionet, ata janë në gjendje t’i menaxhojnë ato.
2.Vetë rregullimi – Nëse nxënësit nuk janë në gjendje të kontrollojnë emocionet e tyre, mund të bëhen luftëtarë në mjedisin e shkollës apo rezistent ndaj ndryshimeve. Megjithatë, ata që mund të kontrollojnë emocionet e tyre, shmangin tundimin që të kënaqen me impulset. Disa nga këto teknika për menaxhimin e emocioneve negative përfshijnë rishikimin e një situate në një dritë më pozitive, duke marrë një shëtitje të gjatë dhe meditim ose mendim kritik për të analizuar situatën. Nxënësit duhet të kenë vetëbesim të lartë, gjithashtu të jenë të sigurt në aftësitë e tyre.
3.Nxënësit e motivuar vazhdimisht përpiqen të përmirësohen për të arritur në fazën tjetër të studimeve akademike apo të zhvilimit social. Motivimi përbëhet nga:
Aksioni i arritjes- Përpjekja e nxënësve për të përmirësuar ose për të përmbushur një standard të përsosmërisë.
Angazhim- Përshtatja me qëllimet e grupit ose qëllimin individual. Iniciativa duke përgatitur veten për të vepruar në lidhje me mundësitë dhe aftësitë sociale.
Optimizmi- Ndjekja e objektivave vazhdimisht pavarësisht nga pengesat që hasim gjatë procesit tonë akademik apo në qasjen sociale.
4.Empatia është aftësia për të njohur se si njerëzit ndiejnë dhe se si veprimet tona mund të ndikojnë tek to. Ata me ndjeshmëri të lartë janë perfekt në rolin e tyre në shoqëri dhe si ndërmjetësues shumë të mirë në grupimet shoqërore. Ata mund të kuptojnë se si ndihen të tjerët, ata e dinë se si mund të sillen për t’i motivuar ata. Sa më të aftë të jemi të dallojmë ndjesitë apo sinjalet e të tjerëve, aq më mirë ne mund t’i kontrollojmë sinjalet që ata dërgojnë. Jemi empatik atëherë kur: Parashikojmë, njohim dhe plotësojmë nevojat e shokëve apo shoqeve; Kuptojmë se çfarë shokët duhet të përmirësojnë apo të forcojnë në aftësitë e tyre; Pranojmë diiversitetin, kultivojmë mundësitë përmes shokëve të ndryshëm; Diferencojmë ndjesitë që qëndrojnë pas nevojave dhe dëshirave të shokëve.
5.Zhvillimi i aftësive të mira ndërpersonale është njëlloj si suksesi në jetën personale, si dhe në ndërveprimet sociale. Ndër aftësitë më të dobishme janë: Ndikimi, mbështetja e teknikave efektive të bindjes, komunikimi, dërgimi i mesazheve të qarta, Leadership, frymëzimi dhe udhëheqja e grupeve në mjedisin shkollor, ndryshimi i katalizatorit, nxitja ose menaxhimi i ndryshimeve, menaxhimi i konfliktit, kuptimi, negocimi dhe zgjidhja e mosmarrëveshjeve; bashkëpunimi; të punosh me të tjerët në drejtim të qëllimeve të përbashkëta; aftësitë e ekipit, apo krijimi i energjisë së grupeve në ndjekjen e qëllimeve kolektive.
Cilat janë karakteristikat që mund të përdoren për të përshkruar nxënësit (adoleshentët) me inteligjencë emocionale të lartë?
Ata janë kureshtarë dhe të hapur, ata duan të eksplorojnë mundësitë. Janë mirënjohës dhe fëmijë të lumtur. Ata kanë një ekuilibër të shëndetshëm të studimit/jetës, sepse ata e dinë kur duhet të studiojnë dhe kur duhet të luajnë. Ata janë të hapur dhe të përshtatshëm ndaj ideve të reja. Ata janë pak të ruajtur, sepse ata e dinë se kur duhet të hapen dhe kur duhet t’i përmbahen kufijve të tyre. Ata përqafojnë pikat e forta dhe i kuptojnë dobësitë e tyre, dhe lëvizin të parin për të kompensuar këtë të fundit. Kanë një ndjenjë të vërtetë që u lejon atyre të lidhen me të tjerët dhe të tregojnë dhembshuri.
Ata janë kureshtarë, kuriozë dhe të interesuar për njerëzit. Ata janë gjithmonë në kërkim përpara dhe duke u fokusuar në atë se si të ecin përpara. Ata i falin të tjerët lehtësisht dhe nuk jetojnë me grindjen.
Pse është i rëndësishëm zhvillimi i aftësive të inteligjencës emocionale tek adoleshentët?
Sepse të jesh në gjendje të kuptosh emocionet e tua është thelbësore për të kuptuar se çfarë është ajo që do t’ju bëjë më shumë funksional dhe do t’ju çojë të lulëzoni. Si njerëz, ne priremi të jemi shumë emocionalë dhe krijesa shoqërore. Të qenët emocionalisht inteligjent do të të ndihmojë të lidhesh me të tjerët, të përmirësosh aftësitë e komunikimit, të ndihmosh të bëhesh më elastik. Nxënësit me inteligjencë emocionale të lartë kanë edhe rezultate të larta në mësime pasi janë nxënës të motivuar. Rezulton se të kesh një nivel të lartë të inteligjencës emocionale do të të bëjë të suksesshëm në çdo aspekt të jetës tënde!
Cilat janë karakteristikat që mund të përdoren për të përshkruar nxënësit (adoleshentët) me inteligjencë emocionale të lartë?
Ata janë kureshtarë dhe të hapur, ata duan të eksplorojnë mundësitë. Janë mirënjohës dhe fëmijë të lumtur. Ata kanë një ekuilibër të shëndetshëm të studimit/jetës, sepse ata e dinë kur duhet të studiojnë dhe kur duhet të luajnë. Ata janë të hapur dhe të përshtatshëm ndaj ideve të reja. Ata janë pak të ruajtur, sepse ata e dinë se kur duhet të hapen dhe kur duhet t’i përmbahen kufijve të tyre. Ata përqafojnë pikat e forta dhe i kuptojnë dobësitë e tyre, dhe lëvizin të parin për të kompensuar këtë të fundit. Kanë një ndjenjë të vërtetë që u lejon atyre të lidhen me të tjerët dhe të tregojnë dhembshuri.
Ata janë kureshtarë, kuriozë dhe të interesuar për njerëzit. Ata janë gjithmonë në kërkim përpara dhe duke u fokusuar në atë se si të ecin përpara. Ata i falin të tjerët lehtësisht dhe nuk jetojnë me grindjen.
Pse është i rëndësishëm zhvillimi i aftësive të inteligjencës emocionale tek adoleshentët?
Sepse të jesh në gjendje të kuptosh emocionet e tua është thelbësore për të kuptuar se çfarë është ajo që do t’ju bëjë më shumë funksional dhe do t’ju çojë të lulëzoni. Si njerëz, ne priremi të jemi shumë emocionalë dhe krijesa shoqërore. Të qenët emocionalisht inteligjent do të të ndihmojë të lidhesh me të tjerët, të përmirësosh aftësitë e komunikimit, të ndihmosh të bëhesh më elastik. Nxënësit me inteligjencë emocionale të lartë kanë edhe rezultate të larta në mësime pasi janë nxënës të motivuar. Rezulton se të kesh një nivel të lartë të inteligjencës emocionale do të të bëjë të suksesshëm në çdo aspekt të jetës tënde!
(Anida Zebi, psikologe shkollore)