Mathieu Aref
Unë nuk do të bëj një shkrim të gjatë, por thjesht disa rreshta vetëm për të sqaruar dhe vënë gjërat në vendin e tyre të duhur, sepse pikëpamjet tona duken diametralisht të kundërta. Ovidi (-43 /+18) nuk ishte historian, por një poet dhe autor i një libri të vetëm “Métamorfosat” (15 vëllime) dhe autor i Antikitetit të “vonshëm”. Shkrimtarët më të lashtët janë ata të periudhave arkaike dhe klasike greke që konsideronin Homerin si me i lashti autor me “Iliadën” dhe “Odisenë” që janë shkrimet e para të botuara vetëm në mes të shekullit të gjashtë p.e.s. nga tirani Pisistrati.
Të gjithë autorët më të lashtë edhe më të fundit u mbështetën në këto shkrime sepse nuk kishte të tjerë me të vjetër. “Iliada” dhe “Odiseja” shërbyen si përmbledhje bazë për të gjithë literaturën dhe historiografinë e antikitetit dhe u bënë libra referimi: janë Bibla e të gjithë autorëve të lashtë dhe modernë.
Gjatë shekujve shumë kanë shkruar për ngjarjet e kohëve të lashta, por shpesh janë interpretime personale. Për shembull Virgili (-70 /+ 19) i cili ishte poet, u frymëzua nga Hellanikosi i Mitilenit dhe nga “Iliada” për të shkruar “Eneidin”. Ovidi i përket të njëjtës kategori shkrimtarësh. Veprat e tyre u shkruan më shumë se gjashtë shekuj pas “Iliadës” dhe “Odisesë”.
Kur dikush është një historian i antikitetit, ai bazohet në shkrimet më të vjetra dhe më të besueshme sesa ato të shkruar gjashtë shekuj pas “Iliadës” dhe “Odisesë”, si ato të Ovidit dhe shumë të tjerë. Për Antikitetin e largët kemi si dokumente referimi të besueshme dhe të saktë (edhe nëse gjejmë shumë modifikime, rregullime, kundërthënie dhe manipulime të bëra nga pushtuesit helenë për t’i shërbyer interesave të tyre) janë ato të Homerit (“Iliada” dhe “Odiseja”) dhe ato të Hesiodit (poezi didaktike ndër të cilat “Veprat dhe Ditët”). Hesiodi ishte më i ri se Homeri. Kjo është arsyeja pse në të gjitha studimet e mi mbi Antikitetin e lashtë, të vetmet referencat e mia mbështetën te autorët e këtij antikiteti dhe jo autorët shumë më të vonshëm edhe më pak autorët modernë. Këta të fundit që i kam cituar në tezën time veçse më kanë sjellë ujë në mullirin tim pellazg ose për të nxjerrë në pah gabimet e tyre, por absolutisht jo për t’u frymëzuar në të.
Pra, pas këtij prezantimi duhet të dini se çdo autor serioz dhe kompetent i specializuar në historinë e lashtë merr parasysh vetëm shkrimet serioze dhe më të lashta d.m.th. ato që kronologjikisht i afrohen Antikiteti të largët. Por, kjo nuk është e mjaftueshme, sepse duhet të jemi të aftë për të ndarë bykun nga grurin (të vërteten nga të gabuarën), të jemi në gjendje për të demaskuar të gjitha gënjeshtrat, hamendjet personale, ambiguitetet dhe manipulimit të qarta.
Pra, në “Iliadë” akejt (referojuni te “Katalogu Akej” – Iliade II, 484 / 780- dhe Katalogu trojan Iliada II, 816/877) nuk janë fare pellazgë (sikur thoni padrejtësisht) sepse është e qartë që ata luftonin kundër trojanëve (pellazgë të mirëfilltë), pellazgëve që vinin nga gadishulli pellazg dhe aleatët e tyre etno-gjuhësorë, friggjianët, trakët, peonët etj. Akejt luftuan kundër ushtrisë dhe etnisë trojane dhe më në fund fituan luftën. Dhe nga ky çast dhe ky rast hegjemonia e pellazgëve mori tatëpjetën dhe emri i tyre filloi të zhduket ngadalë nga “radarët” e historiografisë.
Pellazgët u zëvendësuan nga Ilirët në perëndimin dhe trakët në lindje të gadishullit të Evropës Juglindore. Kështu pra trako-ilirët mbetën në një gjumë të thellë (2080 vite). Përkundrazi, edhe grekët mbetën politikisht në gjumë të rëndë (1976 vite), por gjuha e tyre u përdorë në gjithë Mesdheun dhe sidomos pranë Perandorisë Bizantine dhe krishterimit ortodoks!
Së fundi, vini re për faktet e mëposhtme: Poezitë epike ishin poezi që rrjedhin nga tradita gojore të pellazgëve, paraardhësit e helenëve dhe jo stërgjyshërit e tyre: këto poema helenët i uzurpuan dhe i përvetësuan. Por, kur erdhën pushtuesit helenë ata hasën më “Rapsodët apo Aedët”, pellazgë që shkonin nga një qyteti në qytet tjetër (publik ose privat në mesin e shquar të vendit) për të kënduar këto poezi epike për lavdinë e heronjve të tyre stërgjyshorë. Këto poema u ripërpunuan, u modifikuan, u rregulluan dhe u manipuluan nga të sapoardhurit helenë për t’i shërbyer kauzës dhe interesave të tyre. Por, vetëm në kohën e Pisistratit (600-527 para erës sonë ), në mesin e shekullit të gjashtë, këto poezi janë përkthyer në greqishten e asaj kohë (80 për qind inonisht dhe 20 për qind eolisht) dhe me në fund botuar: ionët ishin pellazgë (cf. Herodoti I, 57 – VIII, 44) para se të bëheshin helenë kur filluan të folën gjuhën e tyre e përzier nga pellazgjishtja dhe feniko-egjiptianen (nga logografët asistuar nga disa pellazgë dygjuhësh).
Por, për fat të mirë dy gjëra shpëtuan nga censura e logografëve grekë: Fakti që në “Iliadë” në këngën XVI 233/236 ata e lanë siç është (e paprekur) fjalinë: Zeus Mbret, Dodonas, zot i largët, pellazg, që mbretëron mbi Dodonën… Fakti që nuk kishin përkthyer ose ndryshuar emrat e perëndive apo heronjve: një tjetër ngjarje të lumtur që na lejon për të përkthyer dhe interpretuar fal gjuhës shqipe (sidomos falë dialektit gegë) shumë antroponime, eponime, emra, toponime, oronime dhe disa fjalë të tjerë të mbetura paprekur! Kjo është arsyeja pse kam filluar studimet e mia dhe kërkime mbi paraardhësit pellazgë të trako-ilirëve dhe shqiptarëve të sotëm. Pa këtë unë nuk do të kisha shkruar librat e mi e as nuk do të paraqitja tezën time në Sorbonë dhe botimin e saj (mbetet pa e përkthyer për shkakun e mos gjendjes të një përkthyes të aftë për një libër shkencor).
Faleminderit O Zeus (Ô Zoti ynë !)! Mbretërit e hershëm të Athinës pas Kronosit pellazg ishin me zanafillë egjiptiane (Herodoti I, 56, 139, 171; II, 91, 43, 50; V, 65; VII, 204). Kadmi ishte fenikian i mirëfilltë (Herodoti: II, 49, 145; IV, 147; V, 57-59). Legjendat mbi Kadmin janë të shumta dhe shumë të vonshme e kjo vërtetohët se as Homeri, as Herodoti as Tukididi nuk i njohin ato legjenda, por të gjithë pohojnë që ishte fenikian. Herakliu ishte më zanafillë egjiptiane (Herodoti II, 43) etj. Eratostheni është fajtori i madh që krijoi artificialisht (pa as një provë apo dëshmi) datën hipotetike të “Luftës të Trojës” – 1194-1184 para erës sonë, ku ndodhën katër shekuj të quajtur “moshat e errëta” d.m.th. periudha e erret që mbeti memece ku nuk dimë asgjë për të. Ja që më magji del një popull i quajtur helen! Jam i vetmi në botë që pohoj se ajo luftë është me të vërtetë lufta (afërsisht – 680) që bënë helenët në fillimin e shekullit të shtatë para erës sonë kundër etnisë pellazge në Azinë e vogël (trojanët, pellazgët, friggjianët, trakët etj.).
Nuk po shkoj me lart sepse është një temë shumë e gjerë. Helenët nuk u shfaqën para shekullit të VIII dhe ne duhet ta kujtojmë këtë fakt dhe datën kur duam të studiojmë historinë e Antikitetit dhe kur shqiptojmë emrat e akejve, danaenëve, kadmenëve dhe helenëve dhe ata që vijuan. Në atë periudhë të shekujve VIII-VII p.e.s., Azia e Vogël e brendshme (qendrore) ishte e quajtur në atë kohë “Frigji” (Troada ishte një tjetër rajon pellazg në perëndim kundruall detin Egje… dhe rajone të tjera ende si Liqia, Karia etj.). Ajo u pushtua nga asirianët në dëm të frigjianëve. Pra, nëse disa autorë theksojnë dhe qëndrojnë padrejtësisht se Pelopsi ishte frigjian, ata janë të gabuar, sepse ai nuk ishte frigjian po vinte nga Frigjia e udhëhequr nga asirianët dhe kjo është arsyeja pse Tukididi (edhe pse ishte një shovinist i rreptë dhe një panhelen i rrënjosur) e quante Pelopsin i huaj nga Azia (I, 9). Peloponezi me ardhjen e feniko-egjiptianëve (shihni Herodotin ) ishte e banuar nga ilirët (periekët, hilotët, penestët), popullsia e sulmuar që “punonte” për pushtuesit të huaj, por këta pushtues helenë për t’u integruar në atë popullsi “ilire” dëshironin që të besohet se ata ishin “autoktonë”. Kështu pra e bënë veten “dorianë”, padrejtësisht e (emri Dorian rrjedh nga populli që punonte, që ishin “duart” e pushtuesve d.m.th. “Dorët” që ishte fjala e asaj kohe).
Pastaj kjo popullsi u quajt nga autorët e lashtë (të vetmit që na sollën këtë etnonim) “popull i lirë” (i pavarur) që vinte nga “veriu i Greqisë” dhe jo nga veriu i Evropës. Ja çfarë lloji paqartësie, konfuzione dhe manipulime kishte në shkrimet e lashta që ne duhet të jemi në gjendje t’i denoncojmë dhe absolutisht nuk duhet të marrim atë në të parën gradë por duhet matur para se të mendojmë apo të shkruajmë. Në “Iliadë” dhe “Odise” nuk përmenden helenët, dorianët (Herodoti: I, 56; VI, 53, 55/Flavius Josef, Antikitetet hebreje libër XII-IV, 10; libër I, kap.II/7,12 – Bibël, Makabe XII, 1…23) dhe ilirët (në kampin trojan nuk kishte “ilirë”, por peonët me origjinë të Maqedonisë Perëndimore dmth… Ilirët emri i ardhshëm ).
Pse? Për shkak se këto emra u përmendën dhe u shfaqën me vonë (shekulli VII) tek autorët e lashtë (burimet e lashta të vetmit që janë të besueshme…pas verifikime të duhur dhe të ashpra ). Ja sa i vështirë ka qenë (edhe është) fati i këtij populli, më të lashti të Evropës dhe më një gjuhë që e konsideroj si një fosil i gjallë dhe gjuhë amë e kësaj Evrope që ende nuk ia dinë vlerën e historisë së tij. Vetëm këtë na kanë mbetur dhe kjo është një gjë shumë e madhe dhe e lavdishme.
Unë do të shtoja më në fund në mënyrë miqësore se në qoftë se merrni faktin se akejtë (ndryshe nga “Iliada” dhe aq më tepër nga studimet pesëdhjetëvjeçare të mia) ishin pellazgë, ju do të merrni një rrugë të gabuar, por, sigurisht, ju jeni e lirë të besoni në çfarë të doni apo dëshironi. Historia e Antikitetit është një “zanat”.
Po e ndaloj këtu sepse nuk do të mundëm të rifilloj këtu tërë tezën time.