Të rinjtë janë të uritur dhe të pasurit janë në menu. Kjo shprehje u përdor për herë të parë në shekullin XVIII, kur filozofi Jean-Jacques Rousseau deklaroi: “Kur njerëzit nuk do të kenë më për të ngrënë, ata do të hanë të pasurit!” Por sot kjo frazë është e përhapur në Twitter dhe media të tjera sociale. Në TikTok, videot virale tregojnë të rinj që vënë në “shënjestër” këdo që ka një makinë që ndizet me buton.
A duhet të mbajnë një sy hapur miliarderët nëpër botë? Vështirë. Është e qartë se të lindurit midis fillimit të viteve 80 dhe mesit të viteve ’90 dhe brezi pasues, në të vërtetë nuk po mbrojnë dhunën. Por është gjithashtu e qartë se kjo është më shumë sesa një meme tjetër virale.
Sipas Owen Jones, i cili analizon fenomenin në bhë shkrim për The Guardian, përfaqësuesja më e famshme e majtë e këtij brezi, demokratja rebele e Nju-Jorkut, Alexandria Ocasio-Cortez, përmbledh me përpikëri shpirtin e këtij brezi. Nëse majtizmi shpesh duket është parë se depozitë e atyre që distancohen nga shoqëria, ajo është totemi i fëmijëve të lezetshëm që pëlqejnë rishpërndarjen e tyre të pasurisë dhe pushtetit me një rend të fortë anësor të kulturës popullore të zakonshme.
Mjafton të kujtojmë fustanin me sloganin “Takso të pasurit” në galanë e Meet Ball, që tregoi se elitat nuk mund t’i shpëtojnë të rinjve që përdorin muskujt e tyre politikë.
Sipas një raporti të publikuar në korrik nga grupi i krahut të djathtë Instituti për Çështjet Ekonomike (IEA), britanikët e rinj kanë marrë një kthesë të dukshme majtas. Gati 80% fajësojnë kapitalizmin për krizën e strehimit, ndërsa 75% besojnë se emergjenca klimatike është “veçanërisht një problem kapitalist” dhe 72% mbështesin nacionalizimin gjithëpërfshirës. Në përgjithësi, 67% duan të jetojnë nën një sistem ekonomik socialist.
Aplikacionet e takimeve janë një mënyrë tjetër, më pak formale për të parë se nga fryn era. Aplikacionet janë bërë gjithnjë e më shumë zona të ndaluara për mbështetësit e konservatorëve. Duke pasur parasysh që laburistët kishin një epërsi prej 43 pikësh midis të rinjve nën 25 vjeç në zgjedhjet e fundit-ndryshe nga viti 1983, kur konservatorët kishin një epërsi prej nëntë pikësh në mesin e votuesve më të rinj – grupet e takimeve rinore janë zvogëluar.
Shumë nga të rinjtë kanë arritur në përfundimin se një strategji ekonomike që i ndëshkon, e shoqëruar me një “luftë kulturore” që denigron shumë nga vlerat e tyre të mbajtura thellë, përbën një deklaratë lufte konservatore ndaj brezit të tyre. Kushdo që blen për këtë, pra, konsiderohet thellësisht joseksi.
Në vitet ’80, mentori ideologjik i Margaret Thatcher, Keith Joseph, e përshkroi nxitjen për pronësinë e shtëpive si rifillimin e “marshimit përpara të amborgjezisë që shkoi deri në kohët viktoriane”. Shpresa e madhe, për shumë theçerianë, ishte se “e drejta për të blerë” do t’i shndërronte qiramarrësit e këshillit të votimit të Punës në pronarë të shtëpive që mbështesin konservatorët, një pikëpamje që më vonë u përdor nga David Cameron ose George Osborne. Në atë kohë, Nick Clegg kundërshtoi ndërtimin për strehim social me arsyetimin se “thjesht krijon votues laburistë”.
Në hapësirën e dy dekadave, shanset e një të rrituri të ri me të ardhura mesatare që zotërojnë një shtëpi janë përgjysmuar. Këta të rinj janë quajtur brezi i qirave, ku rreth gjysma e të rinjve nën 35 vjeç në Angli marrin me qira në një sektor privat shpesh të përcaktuar nga qiratë zhvatëse dhe pasiguria.
Një brezi iu tha se ishte e rëndësishme të shkosh në universitet për të pasur një pagë me të cilën mund të jetosh. Por hendeku i fitimeve midis të diplomuarve dhe atyre që nuk janë diplomuar ka rënë ndjeshëm dhe, pavarësisht se të diplomuarit e Anglisë grumbulluan një borxh studentor prej 40,280 £ në vitin 2020, më shumë se një e treta e britanikëve të punësuar me një diplomë punojnë në punë jo të diplomuar. Në vitet që pasuan krizën financiare, dhe masat shtrënguese në veçanti, ishin pagat e punëtorëve të rinj që ranë më së shumti në një shtrëngim të zgjatur të standardeve të jetesës pa precedent që nga epoka viktoriane.
Arsimi formal plus pasiguria ekonomike është një përzierje e ashpër, por nuk është fenomeni i vetëm në lojë. Rrugët jo-akademike për një standard jetese të sigurt janë hequr, siç janë praktikat e kualifikuara të disponueshme për kaq shumë braktisës të shkollës 16-vjeçare në të kaluarën. Votuesit e rinj të klasës punëtore kishin shumë më shumë gjasa të votonin për Laburistët në 2017 sesa homologët e tyre të klasës së mesme.
Këtij brezi iu tha se ishte e rëndësishme të shkosh në universitet për të pasur një pagë me të cilën mund të jetosh. Por hendeku i fitimeve midis të diplomuarve dhe atyre që nuk janë diplomuar ka rënë ndjeshëm dhe, pavarësisht se të diplomuarit e Anglisë grumbulluan një borxh studentor prej 40 280 £ në vitin 2020, më shumë se një e treta e britanikëve të punësuar me një diplomë bëjnë punë që nuk kërkojnë diplomim. Në vitet që pasuan krizën financiare, dhe masat shtrënguese në veçanti, ishin pagat e punëtorëve të rinj që ranë më së shumti në një shtrëngim të zgjatur të standardeve të jetesës pa precedent që nga epoka viktoriane.
Ndërsa shumica e mediave kryesore ofrojnë pak simpati për pasiguritë dhe aspiratat e britanikëve të rinj, interneti ka ofruar një edukim politik. Gazetarja Chanté Joseph është 25 vjeç. “Faqja e mikroblogut Tumblr më radikalizoi,” thotë ajo. “Leximi për racën, identitetin dhe klasatn më bëri të mendoj:” E gjithë kjo është çmenduri “dhe më hapi sytë.”
Sakrificat e bëra nga të rinjtë gjatë pandemisë kanë kristalizuar më tej një ndjenjë padrejtësie. Hannah Baird, një studente 22-vjeçare, u rrit në Rotherham dhe gjithmonë është ndjerë e pakënaqur nga status quo-ja. Frika e saj për urgjencën e klimës dhe ekspozimi ndaj opinioneve kundërshtuese në mediat sociale, e forcuan pakënaqësinë e saj. “Gjatë pandemisë ndihet se shumë faj u janë vënë të rinjve për rastet,” thotë ajo. “Unë ende duhet të paguaj tarifat e plota të shkollimit kur bëj ekskluzivisht mësime online për një vit e gjysmë, gjë që vjen si shuplakë në fytyrë, dhe gjithmonë duket se universitetet ishin të fundit që u përmendën në planet për zhbllokimin. Thjesht ndihet, në përgjithësi, se qeverisë nuk i intereson vërtet brezi ynë”.
Kjo nuk do të thotë se të rinjtë janë shndërruar në socialistë revolucionarë të përkushtuar, por nga brezi i të rinjve të mijëvjeçarit (millenial) që njohin me Karl Marksin, gjysma kanë një këndvështrim pozitiv për të, krahasuar me 40% të gjeneratës X dhe vetëm 20% të babyboomers.
Të pasurit – pasuria e të cilëve u rrit gjatë pandemisë – mbeten “të pangrënshëm”. Por është e qartë se të rinjtë nuk shohin asnjë nxitje racionale për të mbështetur një sistem që duket se nuk ofron asgjë tjetër, përveç pasigurisë dhe krizës.
Me shkurtime nga The Guardian