Koronavirusi prek më së shumti mushkëritë, por edhe veshkat, mëlçinë dhe enët e gjakut. Megjithatë, rreth gjysma e pacientëve raportojnë simptoma neurologjike, që përfshijnë dhimbje koke, konfuzion dhe delir, çka sugjeron se virusi mund të sulmojë edhe trurin.
Një studim i ri ofron provat e para të qarta se, në disa njerëz, koronavirusi pushton qelizat e trurit, duke i “marrë peng” për të bërë kopje të vetvetes. Virusi gjithashtu duket se thith të gjithë oksigjenin përreth, duke ngordhur nga uria qelizat fqinje.
Është e paqartë se si virusi shkon në tru ose sa shpesh e nis këtë proces shkatërrimi. Infeksioni i trurit mund të jetë i rrallë, por disa njerëz mund të jenë të prekshëm për shkak të prejardhjes së tyre gjenetike, një ngarkese të lartë virale ose për arsye të tjera.
“Nëse truri infektohet, mund të ketë pasojë vdekjeprurëse”, thotë Akiko Iwasaki, imunolog në Universitetin e Yale që drejtoi studimin.
Shkencëtarët janë mbështetur kryesisht në skanimin e trurit dhe simptomat e pacientit për të analizuar efektet në tru, por “ne nuk kishim parë vërtet shumë prova që virusi mund të infektojë trurin, edhe pse e dinim se kjo ishte një mundësi”, thotë Dr. Michael Zandi, këshilltar neurolog në Spitalin Kombëtar për Neurologjinë dhe Neurokirurgjinë në Britani. “Këto të dhëna thjesht ofrojnë pak më shumë prova që ky lloj infeksioni ndodh”.
Patogjenë të tjerë – përfshirë virusin Zika – dihet që infektojnë qelizat e trurit. Qelizat imune më pas ndërhyjnë në vendet e dëmtuara, duke u përpjekur të pastrojnë trurin dhe duke shkatërruar qelizat e infektuara.
Koronavirusi është shumë më dinak: Ai shfrytëzon makinerinë e qelizave të trurit për t’u shumëzuar, por nuk i shkatërron ato. Në vend që ta bëjë këtë, ai mbyt oksigjenin në qelizat ngjitur, duke bërë që ato të thahen dhe të vdesin.
Studiuesit nuk gjetën ndonjë provë të një përgjigjeje imune për të rregulluar këtë problem. “Është njëfarë infeksioni i heshtur”, thotë Dr. Iwasaki. “Ky virus ka shumë mekanizma evazioni”.
Këto zbulime janë në përputhje me vëzhgimet e tjera në organoide të infektuara me koronavirus.
Koronavirusi duket se ul shpejt numrin e sinapseve, lidhjet midis neuroneve. “Ditë pas infektimit, dhe ne tashmë shohim një ulje dramatike të sasisë së sinapseve”, thotë Dr. Muotri. “Ne nuk e dimë ende nëse kjo është e kthyeshme apo jo.”
Virusi infekton një qelizë përmes një proteine në sipërfaqen e saj të quajtur ACE2. Kjo proteinë shfaqet në të gjithë trupin dhe veçanërisht në mushkëri, çka shpjegon pse mushkëria është objektivi fillestar i virusit.
Virusi mund të arrijë në tru përmes bulbit të nuhatjes – e cila rregullon nuhatjen – përmes syve apo edhe përmes qarkullimit të gjakut.
Studiuesit do të duhet të analizojnë shumë mostra të autopsisë për të vlerësuar se sa i zakonshëm është infeksioni i trurit dhe nëse është i pranishëm në njerëz me forma të lehta të Covid-19 ose te pacientët që i kanë simptomat fizike për një kohë shumë të gjatë, shumë prej të cilëve kanë edhe simptoma neurologjike.
Rreth 40-60 për qind e pacientëve të shtruar në Covid-19 përjetojnë simptoma neurologjike dhe psikiatrike, thotë Dr. Robert Stevens, neurolog në Universitetin Johns Hopkins. Por simptomat mund të mos vijnë të gjitha nga pushtimi i qelizave të trurit nga virusi. Ato mund të jenë rezultat i inflamacionit të përhapur në të gjithë trupin.
Për shembull, inflamacioni në mushkëri mund të çlirojë molekula që e trashin gjakun dhe bllokojnë enët e gjakut, duke çuar në goditje në tru.
Por në disa njerëz, mund të bëhet shkak oksigjeni i ulët në gjak nga qelizat e infektuara të trurit që çon në goditje.
Disa simptoma që kanë të bëjnë me aftësitë konjitive, si deliri dhe euforia, mund të jenë më të vështira për t’u kapur te pacientët, të cilët janë nën efektin e qetësuesve dhe në ventilator.