A janë aftësitë lundruese të kafshëve universale apo janë të kalibruara sipas mjedisit të tyre natyror? Ose nëse preferoni një formulim më imagjinativ: A do të ishte në gjendje një peshk i kuq të drejtonte një makinë në tokë? Nuk është një pyetje boshe dhe nuk është pasojë e konsumimit të substancave alkoolike: është një pyetje e vërtetë që ka bërë një grup kërkimor i Universitetit Ben-Gurion të Negevit, në Be’er Sheva, në Izrael e vënë në provë në një laborator, falë bashkëpunimit të një peshku të kuq të trajnuar për këtë rast.
Hapi i parë në këtë eksperiment kurioz ishte trajnimi i një peshku të kuq për të lundruar në drejtim të një objektivi, pas së cilës studiuesit e shpërblyen atë me pak ushqim. Pas kësaj, kafsha u vendos në krye të një pajisjeje eksperimentale të krijuar për këtë rast, e cila e largoi atë nga zona e saj e rehatisë për ta zhytur në një mjedis krejtësisht të thatë. Shkencëtarët vunë katër rrota nën tasin e tij dhe instaluan një sistem kamerash të aftë për të përcaktuar pozicionin dhe orientimin e peshkut dhe për të bërë kutinë të lëvizë në përputhje me rrethanat. Më pas, peshku, nga brenda tasit të tij, mund të “drejtonte” objektivin në dhomë dhe kështu e bëri të gjithë strukturën të lëvizë.
Peshkut të kuq iu desh një kohë e shkurtër për të mësuar se si ta lëvizte topin në vijë të drejtë drejt objektivit dhe kështu të merrte shpërblimin e tij. Jo vetëm kaq: ai gjithashtu mësoi të shmangë pengesat (për shembull, të kalojë një pengesë të vendosur papritur në rrugën e tij) dhe të injorojë objektivat false të vendosura nga shkencëtarët nëpër dhomë.
Sipas Shachar Givon, autori i parë i studimit, puna demonstron se aftësitë lundruese (të paktën ato të peshkut të kuq) janë universale dhe të lindura, ndoshta të pranishme në shkallë të ndryshme në të gjitha kafshët; dhe se peshqit e kuq mund të mësojnë të kryejnë operacione gjeografikisht komplekse në një mjedis krejtësisht të ndryshëm nga vendi ku ata kanë lindur dhe janë rritur – me fjalë të tjera, ndjenja e drejtimit është e transferueshme, dhe edhe nëse jeni rritur në det, mund të mësoni ta zbatoni atë gjithashtu në tokë. FCS
Edel Strazimiri /